1916 жылғы ұлт азаттық көтеріліс

1 слайд
1916 жылғы Қазақстандағы ұлт-1916 жылғы Қазақстандағы ұлт- азаттық көтерілістің пайда болуыазаттық көтерілістің пайда болуы 1916 жылғы Қазақстандағы ұлт-азаттық көтеріліс — 1916 ж. шілде айының бас кезінде пайда болды. Көтерілістің шығу себебі әлеуметтік-экономикалық және саяси сипаттағы факторлар еді. Яғни отарлық езгінің соғыс кезінде барынша күшеюі, жерді тартып алу, орыстандыру саясаты және т.б. Көтерілістің басталуына патшаның 1916 ж. 25 маусымда армияның қара жұмысына Түркістан өлкесінің және ішінара Сібірдің 19-дан 43-жасқа дейінгі ер-азаматтарын шақыру жөніндегі жарлығы түрткі болды. Шілденің басында қазақ даласында көп кешікпей қарулы көтеріліске айналған стихиялық бас көтерулер басталды. Ол біртіндеп ұйымдасқан сипат алды: Торғай мен Жетісуда оның танылған жетекшілері А. Иманов, Ә. Жанкелдин, Т. Бокин, Б. Әшекеев, Ө. Саурықов басшылық еткен ірі ошақтары пайда болды.

2 слайд
Көтерілістің негізгі себептері: Көтерілістің негізгі себептері:  1916 жылғы 25 маусымдағы патша Жарлығы бойынша қара жұмысқа 19 –дан 43 жасқа дейінгі еңбекке жарамды барлық ер адамдар алынуға тиіс болатын. 1. Жердің тартып алынуы (қоныстандыру саясаты);  2. Салықтар мен алымдардың кобеюі;  3. Еңбекшілерді үстем феодал-байлар тобының қанауының күшеюі;  4. Ұлттық араздықтың өршітілуі;  5. Соғысқа байланысты бұқара жағдайының күрт нашарлауы;  6. Орыстандыру саясаты.

3 слайд
Көтеріліске қатысушы революцияшыл – Көтеріліске қатысушы революцияшыл – демократияшыл зиялылар өкілдері: демократияшыл зиялылар өкілдері:  1. Жетісуда – Т.Бокин, Б.Әшекеев, Ұ. Саурықов, Ж.Мәмбетов, Ұ. Саурықов (Қарқара).  2. Торғайда - Амангелді Иманов.  3. Орал облысы мен Бөкей Ордасында – С.Мендешев, Ә.Әйтиев.  4. Маңғыстауда – Ж.Мыңбаев.  5. Ақтөбеде - Ә. Майкотов. 

4 слайд
1916 жылғы көтерілістің 1916 жылғы көтерілістің жеңілуінің себептері:жеңілуінің себептері: 1. Көтеріліс бытыраңқы болып, көтерілісшілер тарапынан ынтымақтың болмауы.  2. Көтерілістің ұйымдастырылуы мен басқарылуы дұрыс жүргізілмеді.  3. Әскери қарудың жеткіліксіздігі.  4. Патша үкіметі жергілікті жердегі руаралық, ұлтаралық діни тартыстар мен қайшылықтарды шебер пайдаланды.  5. Алдын- ала белгіленген жоспардың болмады.  6. Ұлттық зиялылар арасында бірлік болмады.  7. Байлар, феодалдар көтерілісшілер мүддесін сатып кетіп отырды. 

5 слайд
Көтерілістің тарихи маңызы:Көтерілістің тарихи маңызы:    1. Қазақ халкының революциялық таптық санасы өсті.  2. Қазақстан халықтары ұлттық мүдделерінің ортақтығын ұғынды.  3. Қозғалыс барасында өкімет құрылымы, қарулы күштер, басқару аппараты құрылды.  4. Отаршылдыққа қарсы азаттық күрестің шырқау шыңы болды.  5. Қазақ халқының отарлау саясатына қарсы күресе алатын күш екенін көрсетті.  6. 1916 жылғы ұлт-азаттық қозғалыс отаршылдыққа қарсы көтерілістердің ішіндегі ең ірісі болды. Көтеріліс революцияға алғышарт қалыптастырды. 

6 слайд
ҚорытындыҚорытынды Әлихан Бөкейханов: «Қазақ қырғыз осы көтерілісте көп адамын өлтіріп, шаруасын күйзелтсе де, келешекке қандай ел екенін білдірді...Алыспаған, жұлыспаған бостандық атына мінбейді, бұғаудан босамайды, ері құлдықтан, әйелі күңдіктен шықпайды, малына, басына да ие болмайды» Шын мәнінде, 1916 жыл XX ғасырдың соңында қазақ халқының қолы жеткен саяси тәуелсіздігі мен ұлттық мемлекеттігі үшін күрестің бір белесі болып тарихта өз орнын алды.

7 слайд
Көтеріліс басшыларын анықтап, Көтеріліс басшыларын анықтап, баға беріңіз!баға беріңіз!

8 слайд
   Мәтін бойынша көтерілістің Мәтін бойынша көтерілістің барысы туралы кестені толтыру барысы туралы кестені толтыру Көтерілістің сипаты Қозғаушы күштері Жетекшілері Оқиғалары Орталықтары Жеңілу себептарі Маңызы