1 слайд
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _ _
2 слайд
Транскрипция
3 слайд
_ _ _ _ _ _ _ _ _ _
4 слайд
Трансляция
5 слайд
1.Бәсекеге қабілетті ингибиторларға
мысал келтіріңдер? Суретті
сипаттаңдар?
2. Бәсекеге қабілетсіз
ингибиторларға мысал
келтіріңдер? Суретті
сипаттаңдар?
6 слайд
Оқу мақсаты
11.4.1.4 - нәруыз биосинтезі үдерісіндегі
транскрипция мен трансляцияны сипаттау
Тақырыбы:
Транскрипция. Премрибонуклеин қышқылы
посттранскрипциялық модификациясы
Сабақтың
мақсаты:
•нәруыз биосинтезі үдерісіндегі транскрипция
мен трансляцияны сипаттау ;
•Премрибонуклеин қышқылының
посттранскрипциялық модификациясын оқып
білу .
7 слайд
8 слайд
Бағалау
9 слайд
•Нәруыз биосинтезі. Бұл - өте маңызды үдеріс. Мұнда ДНҚ, РНҚ, АТФ және
нәруыздардың қызметі бірігеді.
•ДНҚ-да жазылған тұқым қуалау акпараты РНҚ-ның ақпараттык (аРНҚ)
молекулаларымен цитоплазмаға беріліп, арнайы органоидтар —
рибосомалардың жәрдемімен нәруыз синтезделеді.
•Бүған тРНҚ қажетті аминқышқылдарды жеткізіп, аРНҚ-да жазылған
тапсырыс жүйесінде сапқа тұрғызады. рРНҚ-дан тұратын рибосома
пептидтік байланыс түзе отырып, осы аминқышқылдарды жалғастырып
қосады. Қажетті тәртіпте және мөлшерде қосылған осы аминқышқылдар |
нәруыз деп есептеледі.
•Осы үдерістердің барлығына АТФ энергиясы жұмсалады. Реакциялардың
барлығына қажетті нәруыз - ферменттер қатысады, онсыз биосинтездің
жүруі мүмкін емес.
•Нәруыз биосинтезінің үдерісі тұқым қуалау ақпаратын жүзеге асыру үдерісі
деп те аталады. Оны мына сызбанұскамен белгілеуге болады: ДНҚ РНҚ
нәруыз. Көбінесе былай деп те айтады: «РНҚ ДНҚ-ға жазылған ақпаратты
нәруызда нақтылы көрсетіп, іске асырады».
10 слайд
Биологияда трансляция деп
цитоплазмадағы рибосомада
өтетін полипептидтердің
аминқышқылдарынан
синтезделуін айтады: 1) матрица
ретінде мРНК, 2)
аминқышқылдардың
тасымалдаушысы ретінде тРНК,
сондай-ақ 3) процестің әртүрлі
кезеңдерінде каталитикалық
функцияны орындайтын бірқатар
белокты факторлар. Трансляция
барлық тірі ағзалардың
жасушаларында өтеді, бұл тірі
табиғаттың іргелі процесі.
Трансляция процесі кезеңдері:
инициация-рибосоманың бастапқы кодонды тануы және синтездің басталуы.
элонгация-ақуыз синтезі.
терминация-тоқтатушы кодонды (стоп-кодонды) тану және өнімді бөлу.
11 слайд
Топпен жұмыс. Постер қорғау
1.Топ. РНҚ синтезі
2.Топ. Трансляция кезеңдері
3.Топ. Трансляция мен
транскрипция процестерінің
ерекшеліктері
12 слайд
ҚБ тапсырмалары
1 тапсырма. А және В әріптерімен көрсетілген нәруыз биосинтезі кезеңдерін атаңыз?
13 слайд
2 тапсырма. Сәйкестендір
1.Инициация А.
2.Элонгация Б.
3.Терминация В.
4.Транслокация Г.
5.Трансляция Д.
6.Транскрипция Е.
14 слайд
3 тапсырма. Функ. сауат. тапсырмасы.
– Болашақта тұқым қуалау аурулары одан
әрі көбейе беруі мүмкін бе, уақыт өткен
сайын олардың жаңа түрлері пайда бола
ма? Жалпы, оларға қатысты қандай
ғылыми болжам бар?
15 слайд
https://www.educaplay.com/learning-resources/20279134-
learning_resource.html
16 слайд
Кері байланыс
17 слайд
Үйге тапсырма:
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз