Экономикалық циклдар, инфляция, жұмыссыздық

1 слайд
ПәнІ: Денсаулық сақтаудағы экономика және құқық негіздері

2 слайд
№ 11лекция. Та қырыбы: Э кономикалық циклдар, инфляция, жұмыссыздық

3 слайд
Жоспар: Экономикалық цикл (цикл фазалары) Инфляция түсінігі (түрлері, себептері) Жұмыссыздық түсінігі, түрлері.

4 слайд
Экономикалық цикл  Экономикалық цикл- бұл дағдарыстар арасындағы мерзім және осы кезде оның төрт фазасы ауысады.

5 слайд

6 слайд
  құбылысының болуы сұраным төлем қаблеттілігімен салыстырғанда тауарды артық өндірумен түсіндіріледі. Дағдарыс кезінде өткерілмеген өнім саны тез ұлғайып, жұмысшылар босатылады, жұмыссыздық ұлғайып, несие-ақша байланыстары бұзылып, құлдырау толқыны ұлғайды және кәсіпорындар құлдырап, жойыла бастайды.

7 слайд
 (“ depressio ”- латын сөзі, төмендеу, тереңдеу дегенді білдіреді). Бұл фазада өндірістің құлдырауы тоқталады. Жайлап болса да запастағы тауарлар өткеріледі және еркін ақша капиталы пайда болады.

8 слайд
 бұған тән нәрсе өндірісті ұлғайту, демек пайда бар деген сөз. Ол кезегінде өндірістің дамуын ынталандырады.

9 слайд
 өнім өндірудің қарқындылығымен сипатталады және ол дағдарыс алдындағы деңгейден жоғары, жұмыссыздық тартылады, қарыз капиталы ұсынымы ұлғаяды және банк пайызының нормасы төмендейді.

10 слайд
Циклдар фазасыЦиклдар фазасы Өрлеу Дағдарыс Депрессия Тірілу Өрлеу Дағдарыс

11 слайд
Дағдарыс кезеңі сыйпатында жаңа құбылыс- инфляция пайда болады.

12 слайд
Экономикалық тұрғыдан инфляция дегеніміз не?  Инфляция (латынның inflatio - қампиған деген сөз) – қағаз ақшаның құнсыздануымен пайда болатын әлеуметтік- экономикалық процестер жиынтығы. Инфляция жалпы баға деңгейінің көтерілуімен байқалады. Бұның өзі, барлық бағаның арнайы көтерілуін көрсетпейді. Олардың баға индексімен өлшенетін жалпы деңгейі өседі.

13 слайд
Инфляция-кешенді себептерден туындайды:  Мемлекеттік бюджеттің тапшылығы және оларды жабу үшін қағаз ақшалар шығарылады;  Мемлекеттің өндірістік емес шығындар деңгейінің жоғарылығы тұтыну игіліктерін шығаруды арттырмайтын және адам еңбегі шығынымен тікелей байланысты;  Тауар тапшылығы, бағаның өсуі;  Бірқатар өндірушілердің монополиялық жағдайда болуы және т.б.

14 слайд
Еркін баға құрылымы экономикасына тән және тауар мен қызмет көрсетуге үнемі бағаның өсуін байқатады. Бағаны реттейтін экономикаға тән, яғни жалпылама мемлекеттің бағаны бақылауымен жүзеге асады .

15 слайд
Баға өсу қарқыны тұрғысынан инфляция Баға өсу қарқыны тұрғысынан инфляция Баяу (бағалар баяу, жылыны 10 % -дан аздау өседіБаяу (бағалар баяу, жылыны 10 % -дан аздау өседі Қарқынды (баға жылдам, (жылына 20-дан 200 % -ға дейін) өседі)Қарқынды (баға жылдам, (жылына 20-дан 200 % -ға дейін) өседі) Ұшқыр (айналымдағы ақшаның саны мен баға астрономиялық жылдамдықпен (500-1000 % ) өседі)Ұшқыр (айналымдағы ақшаның саны мен баға астрономиялық жылдамдықпен (500-1000 % ) өседі) Баға өсу қарқыны тұрғысынан инфляция Баға өсу қарқыны тұрғысынан инфляция Баяу (бағалар баяу, жылыны 10 % -дан аздау өседіБаяу (бағалар баяу, жылыны 10 % -дан аздау өседі Қарқынды (баға жылдам, (жылына 20-дан 200 % -ға дейін) өседі)Қарқынды (баға жылдам, (жылына 20-дан 200 % -ға дейін) өседі) Ұшқыр (айналымдағы ақшаның саны мен баға астрономиялық жылдамдықпен (500-1000 % ) өседі)Ұшқыр (айналымдағы ақшаның саны мен баға астрономиялық жылдамдықпен (500-1000 % ) өседі)

16 слайд
Баланыстану дәрежесі бойынша Баланстанған инфляция (әртүрлі тауар мен қызмет көрсетудің бір-біріне қатынасында баға өзгермейді . Баланстанбаған инфляция (тауар мен қызмет көрсетудің бағасы бір-бірімен салыстырғанда тұрақсыз және әртүрлі пропорцияда өзгереді.

17 слайд

18 слайд

19 слайд
Жұмыссыздықты әр мектеп өкілдері әртүрлі түсіндіреді: Мальтузиандық теорияМальтузиандық теория жұмыссыздықтың пайда болуын жұмыссыздықтың пайда болуын тұрғындардың тым артып тұрғындардың тым артып кетуімен түсіндіреді.кетуімен түсіндіреді. Кейнстік теорияКейнстік теория Бұл құбылыс нарықтық Бұл құбылыс нарықтық сұраныстың жетіспегендігі.сұраныстың жетіспегендігі. Еркін кәсіпкерлік Еркін кәсіпкерлік мектебінің теориясымектебінің теориясы Жұмыссыздық жалақы Жұмыссыздық жалақы деңгейінен туындайтынын деңгейінен туындайтынын айтады, яғни ол еркін болып айтады, яғни ол еркін болып табылады.табылады. К.Маркстың қорлану К.Маркстың қорлану теориясы мен қазіргі теориясы мен қазіргі технологиялық теориятехнологиялық теория Жұмыссыздықтың болуын Жұмыссыздықтың болуын біріншіден-біріншіден- капиталдың капиталдың қорлануымен, екіншіден,қорлануымен, екіншіден, техника прогрессінен техника прогрессінен болатындығын айтады.болатындығын айтады.

20 слайд
 Жасырын жұмыссыздық  Фрикциондық жұмыссыздық  Маусымдық жұмыссыздық  Құрылымдық жұмыссыздық  Технологиялық жұмыссыздық  Циклдық жұмыссыздық

21 слайд
Өндірісте және мемлекеттік аппаратта артық жұмысшылардың қолданылуы. Қазіргі болмыста олардың жұмыстарын аз жұмыс күшімен атқаруға болады. Адамдар бір жұмыстан басқа жұмысқа, бір жерден басқа жерге жұмыс ізденумен ауысуын айтамыз Жұмыс күшінің тек маусымдық кезеңде жұмыс жасауы; бұл кейбір ауыл шаруашылығы өндірісі саласында кездеседі, әсіресе қайта өндеу өнеркәсібінде т.б.

22 слайд
Өндірістік қуаттың жетпеуінің нәтижесінде болады: жеке саланың дамуының кері пропорционалды болуынан және ескі саланы жабу мен жаңа саланы дамытудың нәтижесі ретінде қараймыз Адамдарды машинамен ауыстырудың нәтижесі, біліктілікті өзгертуді немесе басқа мамандықты игеруді талап етеді. Өндірістің құлдырауынан туындайды, яғни экономикалық циклдың осы фазасымен байланысты.

23 слайд
ЖД ЖС ЖК 100 мұндағы: ЖД- жұмыссыздық деңгейі;ЖД- жұмыссыздық деңгейі; ЖС- жұмыссыздар саны;ЖС- жұмыссыздар саны; ЖК- жұмыс күшінің саны.ЖК- жұмыс күшінің саны.ЖД ЖК 100

24 слайд
Кез келген жұмыссыздың деңгейімен байланыста болатын экономикалық зиянды анықтау үшін, әлемдік практикада Оукен заңы қолданылады. Бұл заң американ экономисі Артур Оукеннің есімімен аталған. Осы заң математикалық тұрғыдан жұмыссыздық деңгейі мен жалпы ұлттық өнім көлемінің төмендеуі арасындағы байланысты көрсетеді.