1 слайд
2 слайд
Бағалау парағы
3 слайд
1.Майлар қандай құрамбөліктерден
тұрады?
2.Липидтердің түрлеріне сипатта беріңдер?
3.Майлардың құрамы қандай?
4.Майлардың басты қызметі?
5.Майтәрізді заттар?
6.Липидтің құрам бөлігі?
7.Майда еритін дәрумендер?
8.1 г көмірсудың тотығуы кезінде қанша
энергия босап шығады?
4 слайд
Бейнематериал
5 слайд
Сабақтың тақырыбы:
Нәруыздарды құрамы және
қызметі бойынша жіктеу
Оқу мақсаты:
10.4.1.4 -
нәруыздарды
олардың құрылымы,
құрамы, атқаратын
қызметтері бойынша
жіктеу
Сабақтың
мақсаты:
Полимерлер және
мономерлер тураы
білу;
Ретті полимерлерді
түсіну;
Полимер
тізбектерін ажырату
6 слайд
Ақуыздар.
Қасиеттері
мен
қызметтері
7 слайд
Ақуыздардың қасиеттері
1. Ақуыздар амфотерлі қосылыстар, оларда радикалдарына байланысты
негіздік және қышқылдық белгілері бар.
Қышқылдық, негіздік және бейтараптық ақуыздар ажыратылады.
8 слайд
Аминоқышқылдар
9 слайд
Ақуыздар
қасиеттері
2.Буферлігі – ақуыздардың
Н
+
қосып алу және беру
қасиеті, күшті буферлердің
бірі эритроциттардағы —
гемоглобин, қанның рН
тұрақты деңгейде ұстап
тұрады.
10 слайд
Ақуыздар қасиеттері
3. Суда ерігіштігі.
Глобулярлы ақуыз
дар суда ериді
Фибриллярлы
ақуыздар суда
ерімейді
11 слайд
Ақуыздар қасиеттері
4. Белсенділігі.
Ақуыздардың химиялық өте белсенді
(ферменттер) және химиялық белсенді
емес түрлері болады.
5. Тұрақтылығы.
Сыртқы ортаның әр түрлі
жағдайларының әсеріне тұрақты және
өте тұрақсыз түрлері болады. Сыртқы
факторлар (температураның өзгеруі, рН,
радиация, орта құрамының тұздануы)
ақуыздың құрылымдық құрылысын
бұза алады.
12 слайд
Ақуыздар қасиеттері
6. Денатурация -
сол ақуыз молекуласына тән үш өлшемді құрылымының
жоғалту процессі.
Денатурацияның болуы, ақуыздың құрылымын
тұрақтандырушы
байланыстардың
үзілуі себеп.
Ақуыздың кеңістіктегі
конфигурациясының
өзгеруі оның
қасиеттерінің
өзгеруіне алып келеді,
соның салдарынан
ақуыздың өзіне тән
биологиялық
қызметтерді
атқара алмауы.
13 слайд
Ақуыздар қасиеттері
Денатурация қайтымды бола алады.
7. Денатурациядан кейінгі ақуыздың қайта
қалпына келу процессі ренатурация деп
аталады. Егер ақуыздың кеңістіктегі
конфигурациясын қайта қалпына келтіруге
мүмкін болмаса онда денатурация кайтымсыз
деп аталады.
8. Ақуыз молекуласының бірінші реттік
құрылымының бұзылуы деградация деп аталады.
14 слайд
Топпен жұмыс
1 топ. Нәруыздардың
мономерлерін модельдеу
Дескриптор:
•Аминқышқылдарын ермексазды
пайдалану арқылы 3-4 түріне
мысал келтіріп модельдейді;
2 топ. Нәруыздардың химиялық және
физикалық қасиеті
Дескриптор:
Нәруыздардың химиялық қасиетін
сипаттайды;
Нәруыздардың физикалық қасиетін
сипаттайды
3 топ. Нәруыздарды жіктеу, модельдеу.
Дескриптор:
Нәруыздардың реттік құрылымдарын
анықтайды;
ермексазды пайдалану арқылы 4 реттік
құрылымын модельдейді.
15 слайд
ҚБ тапсырмалары
Тапсырма 1. Аминқышқылдардың атауларын көрсетіңіз
16 слайд
2 тапсырма: Тест
1. Ақуыздың қызметін анықтаңыз
2. Ақуыздың ..............құрылымы бұзылғанда аминоқышқылдарға дейін ыдырайды
3. Ақуыздың бірінші реттік құрылымы дегеніміз
4. Ақуыздың орама пішініді екінші реттік құрылымын мына байланыстар ұстап тұрады
5. Қандай байланыстар ақуыз молекуласының бірінші реттік құрылымын анықтайды
6.Ақуыз молекуласының төртінші реттік құрылымы ........ әрекеттесу нәтижесінде түзіледі
7.Ақуыз молекуласының екінші реттік құрылымының пішіні
А. өсімді талшықтарды түзеді Б. бұлшықеттердің жиырылуын және барлық тірі
ағзалардың қозғалуын қамтамасыз етеді
В. көп заттардың еріткіші болып табылады Г. А дәруменінің сіңірілуіне себепші болады
А. бірінші реттік Б. екінші реттік
В. үшінші реттік Г. төртінші реттік
А. полипептидті тізбектің орама пішінге келуі
Б. полипептидті тізбектің жіпшумақ (глобула) пішінге келуі
В. полипептидті тізбектегі аминоқышқылдардың тәртіппен кезектесуі
А. Пептидті Б. ионды
В. Сутектік Г. ковалентті
А. бір ақуыз молекуласының үлескілерінің S-S байланыс түрі бойынша Б. жіпшумақты түзетін бірнеше полипептидті жіпшелердің
В. бір ақуыз молекуласының үлескілерінің сутектік байланыстар арқылы Г. ақуызды жіпшумақтың жасуша жарғақшасымен
А. орама Б. қос тізбекті орама
В. жіп шумақ Г. жіпше
А. өсімді талшықтарды түзеді Б. бұлшықеттердің жиырылуын және барлық тірі
ағзалардың қозғалуын қамтамасыз етеді
В. көп заттардың еріткіші болып табылады Г. А дәруменінің сіңірілуіне себепші болады
А. бірінші реттік Б. екінші реттік
В. үшінші реттік Г. төртінші реттік
А. полипептидті тізбектің орама пішінге келуі
Б. полипептидті тізбектің жіпшумақ (глобула) пішінге келуі
В. полипептидті тізбектегі аминоқышқылдардың тәртіппен кезектесуі
А. Пептидті Б. ионды
В. Сутектік Г. ковалентті
А. аминоқышқыл радикалдарының арасындағы гидрофобты Б. полипептидті жіпшелердің арасындағы сутектік
В. аминоқышқылдардың арасындағы пептидті Г. — NH — және — СО — топтарының арасындағы сутектік
17 слайд
3 тапсырма.
Жұмыртқаны пісіргенде, шашты бұйралауда
нәруыздардың құрылымдары әсерін тигізе ме?
Қандай өзгерістер байқалады?
.................................................................................
18 слайд
1.Тасымалдаушы нәруыз?
2.Күрделі нәруыздың аминқышқылы емес бөлігі?
3.Гидрофильді нәруыздар?
4.Сутектік байланыстың пайда болуы қай реттік
құрылымында сипатталады?
5.Екінші реттік
6.Үшінші реттік құрылымына сипаттама бер?
7.Төртінші реттік құрылымы?
8.Нәруыздардың 3 негізгі қасиетін атаңдар?
9.Дисульфидтік көпіршелер қызметі?
19 слайд
Кері байланыс
Топ жұмысындағы 3 маңызды ақпарат.
Қиындық келтірген 2 нәрсе
Ерекше ұнаған 1 нәрсе.
20 слайд
Үйге тапсырма:
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз