Назар аударыңыз. Бұл материалды сайт қолданушысы жариялаған. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзса, осында жазыңыз. Біз ең жылдам уақытта материалды сайттан өшіреміз
Жақын арада сайт әкімшілігі сізбен хабарласады
Материалдың толық нұсқасын
жүктеп алып көруге болады
Бірінші бөлім Алғашқы қауымдық адамдар өмірі
1- тарау . Алғашқы терімшілер мен аңшылар
Алғашқы адамдар
Аты Жасы Табылған орны
«Епті адам» 1млн 750 мың Африкада Кениядағы Олдувай шатқалы
«Тік жүретін адам»
Питекантроп 1 млн 1891 ж , Ява аралы
Синантроп 500-200 мың Қытай
Неандерталь 100-35 мың Германия
1938 ж Өзбекстан,Тесіктас үңгірі
«Саналы адам»
Кроманьон 40-35 мың Франция, Кроманьон үңгірі
терімшілік
Еңбек құралдары Кәсібі
аңшылық
Қазғыш таяқ шоқпар Ұжымы адамдар тобыры
Үшкір тас
Ө зін-өзі тексеру сұрақтары.
Адамзат баласының пайда болуы туралы әңгімеле.
Алғашқы адамдардың еңбек құралдарын не үшін пайдаланған?
Қазақстандағы алғашқы адамдар
Питекантроп замандасы
1 млн жыл
Ө зін-өзі тексеру сұрақтары.
1. Алғашқы адамдар еңбек құралдарын неден жасады?
2. Чоппер мен чоппингтің айырмашылығын көрсет.
Ө зін-өзі тексеру сұрақтары.
Мезолит заманының үлкен жаңалығын айт.
Егіншілік қай мезгілде пайда болды.
Алғашқы қауымдағы адамдардың өмір тарихы.
Уақыт |
Тұрақтары |
Еңбек құралдары |
Кәсіптері |
Адамдар мен олардың ұжымдары |
Ерекшіліктері |
Палеолит Ерте және орта тас ғасыры(б.з.б.2 млн 500 мың-40 мың жыл Кейінгі тас ғасыры-б.з.б.40-12 мың жыл |
Маңғыстау түбегіндегі-Шақпақата Қаратаудағы Арыстанды өзені (бифас,пышақ,жарғыш сынатас, қырғыштар) Жамбыл облысындағы Бөріқазған,Шабақты (5000-ға жуық тас құралдар) Шығыс Қазақстан-Шульбинка; Оңтүстік Қазақстан-Арыстанды (өте жақсы өнделген қырғыштар –б.з.б. 25 мың ж.) Орталық Қазақстан – Семізбұғы (қырғыштар жүзі түзу,қайқы тас пышақтар) Орталық Қазақстандағы ең көрнектісі Батпақ (300-ге таяу тас құрал,б.з.б.30-25 мың.жыл |
Қазғыш таяқ,шоқпар, Қашау,бифас, жұмыртас Ретушь әдісі Найза,гарпун,қыр ғыш |
Терімшілік, Аңшылық Аңшылық, терімшілік, балық аулау
|
Ертедегі адамдар Адамдар тобыры «Саналы адам» Рулық қауымдар |
Табиғаттан тыс құбылыстарға сенудің пайда болуы Анимизм, тотемизм |
Мезолит (орта тас ғасыры )- Б.з.б.12-5 мың жыл |
20-дан астам Есіл өзеңі ( 40-60 шаршы метр баспана) |
Микролит,садақ пен жебе,балта, тесе,орақ
|
Аңшылық,терімшілік, балық аулау, тесемен жер өндеу, жануарларды қолға үйрету
|
Рулар мен тайпалар |
Қолайлы климат,мұз еріді,қазіргіге ұқсас өсімдіктер мен жануарлар түрі қалыптаса бастады Бағыштау (инициация) |
Неолит (жаңа тас ғасыры)-б.з.б.5-3 мың жыл Энеолит (мыс-тас ғасыры) Б.з.б. 3000-2800 ж. |
500-ден астам тұрақ бар, ең көнесі б.з.б. 5 мың тән Шығыс Қазақстан- Усть-Нарым; Орталық Қазақстан- Қарағанды,Зеленая Балка (үй малының сүйектері бар); Солтүстік Қазақстан –Пеньки селосы (тас шапқылар, жалпақ пышақтар ,жаңқадан жасалған қырғыштар); Арал өнірі ( найзаның тас ұштары,жалпақ пышақтар,екі жүзі өңделген жебе ұштары); Балқаштың солтүстігі (шақпақ тастан жасалған ұсақ құралдар: тілікшелер,жаңқалар,нуклеустар,жебе ұштары) Жезқазған өнірі (150 –ге жуық тұрақ,кен шығару,жерлеу орындары) Қызылорда облысы- Сексеуіл (80 пайызы қой мен жылқы,қалғандары жабайы жылқы) Солтүстік Қазақстан-Ботай тұрағы б.з.б.3-2 мың жыл ( 15 га жерде,158 үй, жылқының сүйегі көп табылған ) Маңғыстауда – Шебір (ыдыстар түбі жұмыртқа тәрізді) |
Соқа,қола және мыс құралдар Мыс,тас құралдар |
Аңшылық, терімшілік балық аулау Тесемен және соқамен жер өндеу,мал өсіру, қолөнер Аңшылық, егіншілік, мал шаруа-шылығы |
Рулық қауымның ыдырауы Көршілер қауымы Аталық ру |
Табиғи-климат бүгінгі күнгіге ұқсас болды Егіншілік пен мал шаруашылығы қалыптаса бастады Адамдар артық өнім өндірді Қыш құмыра жасады Еңбек бөлінісі –егіншілік пен мал шаруашылығы болып бөлінді |
Ө зін-өзі тексеру сұрақтары.
Энеолит сөзінің ұғымы нені білдіреді?
Ботай тұрағы туралы әңгімеле.
Мезолит пен неолит дәуірлерін салыстырыңдар.
Палеолит кезенінің ерекшеліктерін атаңдар.
Егіншілік пен мал шаруашылғының пайда болуы туралы әңгіме құрастырындар.
Тобыр мен рулық қауымның ерекшеліктерін атаңдар.
Ерте,орта,кейінгі тас ғасырының тұрақтарына сипаттама беріңдер.
Қазақстанда зерттелген мезолит тұрақтары туралы әңгімеле.
Аталық рудың қалыптасу себептерің аңықтандар.
10. Бағыштау (инициация) ұғымын түсіндіріндер.
Бірінші тарауға арналған тест сұрақтары.
1.Адамзат тарихы дамуының ең алғашқы кезеңі
А)Темір В)Ағаш С)Қола Д)Мыс Е) Тас дәуір
2.Алғашқы адамдардың бастапқы кезеңдегі топтасу жүйесі
А)Қауым В) Ру С) Тайпа Д) Отбасы Е) Тобыр
3.Алағашқы адамдардың тобырдан кейінгі топтасу жүйесі
А) Рулық В) Малшылар қауымдастығы С) Тері илеушілер мен егіншілер ұйымы D) Өндірістік ұжым Е) Тайпалық
4.Алғашқы адамдардың рулық қауымнан кейінгі қалыптасу жүйесі
А) тобыр В) терімшілер С) аналық ру D) тайпа Е) аталық ру
5.Қоғамда алғашқы ірі еңбек бөлінісін туғызған жағдай
А)шаруашылықтың мал шаруашылығы мен егіншілік болып бөлінуі В) аншылық пен терімшіліктің бөлінуі
С) аншылықтың тууы Д) тобырдың қалыптасуы
Е) шаруашылықтың егіншілік пен мал шаруашылығы болып бөлінуі.
6.Ғалымдардың ең ежелгі адамды атауы:
А) епті адам В)саналы адам С)питекантроп Д)синантроп Е)неандарталь
7.Ең ежелгі "епті адамның" мөлшермен өмір сүрген мерзімі.
А) 1 млн жыл бұрын В) 500-200 мың жыл бұрын С) 1 млн. 750 мың жыл бұрын D) 40-35 жыл бұрын
Е) 100-35 мың жыл бұрын
8.Ең ежелгі адамның еңбек құралы
А) Садақ В) Үшкір тас С) Болас D) Найза
Е) Бумеранг
9.Ежелгі "Тік жүретін адам" өкілі
А) Синантроп В) Неандертальдық С) Кромонондық
D) "Саналы адам" Е)"Епті адам"
10.Жер бетінде бұдан 100-35 мың жыл бұрын өмір сүрді:
А) "Епті адамдар" В) Неандертальдықтар
С) Кроманондықтар D) "Саналы адамдар" Е) Синантроптар
11.Жер бетінде 40-35мың жыл бұрын өмір сүрген адам:
А) "Епті адам" В) Питекантроп С) "Саналы адам" D) "Тік жүретін адам" Е)Синантроп
12.Ежелгі адамдардың ең алғашқы кәсібі
А) Терімшілік пен жеміс өсіру В) Терімшілік С) Аң аулау мен балық аулап күнелту D) Мал шаруашылығы
Е) Егіншілік
13.Тас дәуірін (палеолит) қамтитын кезең
А) б.з.д. 12-5 мың жыл В) б.з.д.5-3 мың жыл бұрын С) б.з.д. 100-75 ғасырлар D) б.з.д.75-20 ғасырлар Е) б.з.д. 2 млн 500 мың-12 мың жыл
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз