Назар аударыңыз. Бұл материалды сайт қолданушысы жариялаған. Егер материал сіздің авторлық құқығыңызды бұзса, осында жазыңыз. Біз ең жылдам уақытта материалды сайттан өшіреміз
Шағым жылдам қаралу үшін барынша толық ақпарат жіберіңіз
Сіздің сұранысыңыз сәтті жіберілді!
Жақын арада сайт әкімшілігі сізбен хабарласады
Материалдар / Ермұхан Бекмаханұлы Бекмаханов 9 сынып
2023-2024 оқу жылына арналған
қысқа мерзімді сабақ жоспарларын
жүктеп алғыңыз келеді ма?
ҚР Білім және Ғылым министірлігінің стандартымен 2022-2023 оқу жылына арналған 472-бұйрыққа сай жасалған
Ермұхан Бекмаханұлы Бекмаханов 9 сынып
Материал туралы қысқаша түсінік
Ермұхан Бекмаханұлы Бекмаханов (15 ақпан 1915 ж., Төре ауылы, Баянауыл ауданы, Павлодар облысы — 15 қыркүйек 1966 ж., Алматы) — қазақ тарихшы ғалым, тарих ғылымдарының докторы (1946 жылы), профессор, Қазақ КСР ғылым академиясының корреспондент мүшесі (1962 жыл).
Бұл бетте материалдың қысқаша нұсқасы ұсынылған. Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып, көруге болады
Материалдың толық нұсқасын жүктеп алып көруге болады
Бүгін
– Ядролық сынақтарға қарсы халықаралық іс-қимыл күні. Осыдан отыз
бір жыл бұрын 29 тамызда Семей атом полигоны ресми түрде жабылған
болатын. Одан кейін Қазақстан әлем елдері арасында алғашқы
болып ядролық қарудан бас тартты. Қазір бұрынғы полигон орны үлкен
ғылыми зертханаға айналды. Семей полигонының қазақстандықтар үшін
зардабы қандай болды? оқырман назарына архивтік
мәліметтерді
ұсынады.1) Қазақстан аумағында атом бомбаларын
сынақтан өткізу үшін 18 млн га жер бөлініп, Семей ядролық полигоны
ашылды. 1949 жылдың 29 тамызында Семей облысында таңғы сағат 7-де
жерден 38 метр биіктікте қуаты 20 килотондық алғашқы атом бомбасы
жарылып, сынақтан өтті. Жарылыстан орта есеппен 900 мыңдай бейкүнә
адам 100-250 рентген мөлшерінде радиация қабылдаған болса, 1963
жылдар аралығында аса қуатты бомбалардың жарылысынан 2 миллионнан
аса жазықсыз халық 300-400 рентген мөлшерінде радиация
қабылдады. 2) Полигонның 40 жылдық тарихында Семейден
120 шақырым жерде 498 ядролық сынақ өткен. Оның 88-і ауада, 30-ы
жер бетінде, 340-ы жер астында жарылған. Соңғысының қуаты 1,5
мегатонн мөлшерінде болған. Одан 1,5 миллион адам зардап
шекті. 3) Бұдан кейінгі 25 жыл жерасты
жарылысынан адамдар түрлі ауруға ұшырап, сол сырқаттың қасіретін
әлі де арқалаумен келеді. Бұл сырқаттардың тұқым қуалайтыны ғылыми
түрде дәлелденді, оның қасіреті 300 жылға дейін созылуы
мүмкін. 4) Полигонға шаруашылық жайылымдар мен
егістік жерлер тартып алынып беріліп, соның салдарынан аймақ
экономикалық және әлеуметтік дағдарысқа
ұшырады. 5) Халық өте ауыр және созылмалы
сәулеленуге ұшырап, сынақ зардаптары Хиросима мен Нагасакидегі
атомдық бомбалаудан 2,5 есе асып
түсті. 6) Семей маңындағы радиациялық әсер
аймағында тұратын 500 мыңдай адам осы сынақтан азап
шекті. 7) Семей полигонына жақын аудандарда
жетілуінде әртүрлі ауытқу, тәндік және естік кемшіліктер бар
сәбилер дүниеге көп келді. Мамандардың айтуынша, соның бәрі нақ
қысқа мерзімді және қалдықты радиацияның кесірінен болатын
генетикалық мутациямен
байланысты. 8) Аурулардың есеп-қисабы 1990 жылға дейін
мұқият жасырылып келді. Семейдегі ядролық сынақтың салдарынан соңғы
жылдары әр жүз мың адамға шаққанда жүйке-психологиялық ауруға
шалдыққан адамдардың саны 960-тан 1 624-ке, ақыл-ойы кем адамдар 3
105-тен 4 612-ге, невроз және жүйке тамыр дерті бар адамдар 3
692-ге
көбейген. 9) Сынықтан адамдар ғана емес, жер де азап
шегеді. Жылма-жыл радионуклидтердің жинала беруі жердің құнарлығын
азайтады. Жерде орасан зор микроэлементтер: темір, мыс, магний және
басқа металдар әрттүрлі дәнді дақылдар адам организміне
сіңеді. 10) Жетпісінші жылдарға дейін зарядтар
салынған штольнялар мен скважиналардың түптері мен шығар ауыздары
дұрыстап бетон қақпақтармен жабылмаған. Соның салдарынан улы
инертті газдар, ауыр металдар, басқа да радиациялық заттар жер
бетіне жайылды. Мұны мамандардың өздері де жоққа шығармайды. Сынақ
кезінде бөлініп шығар зиянды ауыр металл изотоптарының ең
қауіптілері – «Стронций-90», «Плутоний-238», «Цезий-137».
Стронцийдің ұсақ микробөлшекке айналып, қоршаған ортаға зиянсыз
күйге енуі үшін 56 жыл керек екен.
Материал ұнаса әріптестеріңізбен бөлісіңіз
Материал жариялап тегін сертификат алыңыз!
Бұл сертификат «Ustaz tilegi» Республикалық ғылыми – әдістемелік журналының желілік басылымына өз авторлық жұмысын жарияланғанын растайды. Журнал Қазақстан Республикасы Ақпарат және Қоғамдық даму министрлігінің №KZ09VPY00029937 куәлігін алған. Сондықтан аттестацияға жарамды
Ресми байқаулар тізімі
Республикалық байқауларға қатысып жарамды дипломдар алып санатыңызды көтеріңіз!
Материал іздеу
Сіз үшін 400 000 ұстаздардың еңбегі мен тәжірибесін біріктіріп, ең үлкен материалдар базасын жасадық. Төменде пәніңізді белгілеп, керек материалды алып сабағыңызға қолдана аласыз